FILM NEDELJE: ZASTAVA (1949)

 Film "Zastava" iz 1949. godine jugoslovenska je ratna drama koja se bavi temom Narodnooslobodilačke borbe (NOB) tokom Drugog svetskog rata. Režirao ga je Branko Marjanović, a scenario su napisali Ratko Đurović i Slavko Goldstein. Film je bio jedno od prvih ostvarenja jugoslovenske kinematografije koja su slavila herojstvo partizana i njihove borbe za slobodu.

Sadržaj

Radnja filma smeštena je u jedno malo selo koje biva okupirano od strane nacista. Priča prati mladića Marka, seoskog momka koji postaje partizan i simbol otpora protiv okupatora. Marko, zajedno sa svojim saborcima, mora da zaštiti partizansku zastavu koja postaje simbol slobode i borbe. Zastava se kroz priču pretvara u centralni motiv – predmet za koji se ginu i koji predstavlja jedinstvo, hrabrost i čast.

Film kroz sudbine likova oslikava ne samo lične gubitke i dileme već i kolektivni duh naroda koji se bori za oslobođenje. Ključni trenutak dolazi u sceni gde Marko, suočen s gotovo nemogućim okolnostima, mora doneti odluku koja simbolizuje žrtvu za zajednički cilj.

Tematski okvir

• Heroizam i žrtva: Centralna tema je posvećenost idealima slobode i zajedništva, čak i po cenu života.
• Narodno jedinstvo: Film prikazuje kako se ljudi iz različitih društvenih slojeva ujedinjuju u borbi protiv okupatora.
• Simbolika zastave: Zastava nije samo običan predmet, već nosilac duboke simbolike i inspiracije za borbu.

Produkcija i značaj

Film je nastao u periodu posleratne obnove i izgradnje, kada je jugoslovenska kinematografija bila u usponu. Služio je kao propagandni alat za promovisanje vrednosti bratstva i jedinstva, što je bilo od ključnog značaja u to vreme.

Vizuelni stil filma odražava uticaj sovjetske kinematografije, naročito dela Sergeja Ejzenštejna, sa fokusom na grupne scene, herojske krupne kadrove i simboličke kompozicije.

Glumačka postava

U glavnim ulogama našli su se:

• Milan Ajvaz kao Marko
• Vera Gregović kao partizanka Milica
• Vasa Pantelić kao komandant partizanskog odreda

Odjek i kritike

"Zastava" je u vreme izlaska bila dobro prihvaćena zbog svog snažnog patriotskog tona i emotivnih performansa. Iako su kasniji filmovi doneli sofisticiraniji prikaz rata, "Zastava" ostaje značajan kao jedan od pionirskih radova u jugoslovenskoj kinematografiji.

Ovaj film danas ima istorijsku vrednost kao primer ranog filmskog izraza posvećenog sećanju na borbu naroda protiv fašizma.